Τα απίστευτης γενναιότητας αλλά και κάποιες φορές εξίσου απίστευτης αγριότητας ιστορικά γεγονότα που βίωσαν Πόντιοι πρόσφυγες από το 1907 μέχρι και το 1944 παρουσιάζει με πανέμορφο, λυρικό τρόπο στο βιβλίο του «Πορείες θανάτου… και ζωής», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις “Κυριακίδη” ο Βασίλης Σιδηρόπουλος.
Όπως τονίζει στην εισαγωγή του ο συγγραφέας, αποφάσισε ο ίδιος να κάνει τη δική του κιβωτό, μαζεύοντας μνήμες και αφηγήσεις του παππού του Σαούρ Ανέστη, μίας μυθικής μορφής του Ποντιακού Ελληνισμού και να τις διασώσει βάζοντας τις ευβλαβικά σε μία έκδοση προκειμένου να τις απαθανατίσει.
Ο Σιδηρόπουλος έχει συγγραφικό ταλέντο. Το κείμενο ρέει παραστατικό, χαρίζοντας στον αναγνώστη εικόνες και συναισθήματα μία εποχής τόσο μακρινής μα συνάμα τόσο κοντινής μας.
Μέσα από τις αφηγήσεις αυτές ξεπηδά μία πολύ ευαίσθητη ιστορική υπόθεση, η συνεργασία των Οπλαρχηγών του Πόντου με τους Ναζί κατακτητές και παρουσιάζονται δύο πολύ σημαντικά και συνάμα άγνωστα ιστορικά γεγονότα.
Το πρώτο κατατρώγει τους απογόνους των προσφύγων, που δεν μπορούν να δεχθούν πώς ατρόμητοι πολέμαρχοι του Πόντου, που κατατρόπωσαν τους Τούρκους στα κακοτράχαλα βουνά της Σαμψούντας και της Τραπεζούντας, καταδέχθηκαν να πάρουν όπλα από τους Γερμανούς και να καταστήσουν τους εαυτούς τους βδεγλυρούς συνεργάτες των κατακτητών! Μέσα από τις απλοϊκές αφηγήσεις ο Σιδηρόπουλος εξηγεί το κλίμα και το πνεύμα της εποχής, μέσα στο οποίο προχώρησαν στην κίνηση αυτή αλλά για να αμυνθούν στις επιθέσεις του ΕΛΑΣ, που απρόκλητα είχαν αρχίσει και ήταν βιαιότατες.
Εξαιρετικά σημαντική η αποκάλυψη ότι οι Πόντιοι αντάρτες, που πύκνωσαν τις τάξεις της εθνικιστικής ΠΑΟ, είχαν σώσει Εβραίους της Βέροιας και της Έδεσσας, φυγαδεύοντας τους στο βουνό, κάτι που δεν έχει γίνει ευρύτερα γνωστό.
Επίσης σημαντική είναι και η αποκάλυψη που αφορά την κάθοδο 700 παλικαριών, από τον Πόντο, υπό τον Κυριάκο Παπαδόπουλο, τον πολέμαρχο Κισά Μπατζάκ στην Άγκυρα, προκειμένου να ενισχύσουν τα ελληνικά στρατεύματα, που μάχοντας στο Αφιόν Καραχισάρ τα τμήματα του Κεμάλ. Αν η τρομερά τολμηρή αυτή επιχείρηση είχε πετύχει τότε η ιστορία ίσως ήταν πολύ διαφορετική!
Ο συγγραφέας καταφέρνει να δώσει τη… “μυρωδιά” σημαντικών ιστορικών γεγονότων, μέσα από απλές διηγήσεις ανθρώπων του λαού, έτσι όπως αποτυπώθηκαν ανεξίτιλα στο παιδικό μυαλό του.
Το βιβλίο του Σιδηρόπουλου είναι ένα ακόμη λαμπρό βιβλίο μη επαγγελματία ιστορικού, που όμως καταφέρνει το σκοπό του!
