γράφει ο Παρασκευάς Κακάς Μ.D. Πλαστικός Χειρούργος
Οι πάπιες από καουτσούκ και οι κροκόδειλοι ήταν πάντα δημοφιλείς σύντροφοι των παιδικών λουτρών. Μια μελέτη αποκάλυψε τώρα τη “σκοτεινή πλευρά” των εύκαμπτων πλαστικών παιχνιδιών μπάνιου. Η ποικιλόμορφη ανάπτυξη μικροβίων μέσα τους προωθείται όχι μόνο από τα πλαστικά υλικά, αλλά από τους ίδιους τους χρήστες των λουτρών.
Τα ζεστά, υγρά μπάνια παρέχουν ιδανικές συνθήκες για τον σχηματισμό βακτηριακών και μυκητιακών βιοφίλμ – για παράδειγμα, σε κουρτίνες ντους ή πίσω από ντουλάπια. Αυτό ισχύει ιδίως για τις πάπιες από καουτσούκ και τα άλλα παιχνίδια μπάνιου. Πυκνές αναπτύξεις βακτηριδίων και μυκήτων βρίσκονται στην εσωτερική επιφάνεια αυτών των μαλακών παιχνιδιών και ένα σκοτεινό υγρό συχνά απελευθερώνεται όταν συμπιέζονται από το παιδί. Μια ομάδα ερευνητών από το Eawag, το ETH Zurich και το Πανεπιστήμιο του Illinois μελέτησαν τους παράγοντες που ευνοούν την ανάπτυξη μικροβίων και τους τύπους μικροοργανισμών που υπάρχουν στα παιχνίδια μπάνιου.
Στη μελέτη, βρήκαν και κατηγοριοποίησαν τις μικροβιακές αποικίες των βιοφίλμ μέσα στα χρησιμοποιημένα παιχνίδια λουτρών. Επίσης, πραγματοποίησαν ελεγχόμενα πειράματα με νέα παιχνίδια λουτρών υπό συνθήκες προσομοίωσης οικιακής χρήσης: σε διάστημα 11 εβδομάδων, μερικά από τα παιχνίδια εκτέθηκαν σε καθαρά και άλλα σε βρόμικο νερό λουτρού (συμπεριλαμβανομένων συστατικών όπως σαπούνι, υγρά του ανθρώπινου σώματος και βακτήρια ). Τα παιχνίδια μπάνιου διαχωρίστηκαν στη συνέχεια και αναλύθηκαν στο εργαστήριο. Τα ευρήματα ήταν απογοητευτικά: από τις εσωτερικές επιφάνειες παρατηρήθηκαν μεταξύ 5 και 75 εκατομμύρια κύτταρα ανά τετραγωνικό εκατοστό. Ωστόσο, η σύνθεση των μικροβιακών αποικιών των βιοφίλμ διέφερε ευρέως, ιδιαίτερα μεταξύ των παιχνιδιών λουτρών από τα πραγματικά νοικοκυριά, αλλά και μεταξύ των δύο ομάδων ελέγχου. Αποικίες μυκήτων εντοπίστηκαν σε σχεδόν το 60% των πραγματικών παιχνιδιών λουτρών και σε όλα τα παιχνίδια ελέγχου βρώμικου νερού. Τα πιθανά παθογόνα βακτήρια εντοπίστηκαν στο 80% όλων των παιχνιδιών που μελετήθηκαν, συμπεριλαμβανομένων των Legionella και Pseudomonas aeruginosa, το βακτήριο σχήματος ράβδου που συχνά εμπλέκεται σε νοσοκομειακές λοιμώξεις.
Στη συνέχεια οι επιστήμονες αξιολόγησαν τους διάφορους παράγοντες που επηρεάζουν τον σχηματισμό βιοφίλμ. Λόγω των χαμηλών συγκεντρώσεων θρεπτικών ουσιών, το νερό της βρύσης δεν προάγει τυπικά την ανάπτυξη μικροβίων. Ωστόσο, τα ίδια τα παιχνίδια παρέχουν μια πηγή θρεπτικών ουσιών: τα πλαστικά υλικά – συχνά χαμηλής ποιότητας πολυμερή – απελευθερώνουν σημαντικές ποσότητες οργανικών ενώσεων άνθρακα. Κατά τη διάρκεια της χρήσης, άλλα βασικά θρεπτικά συστατικά όπως το άζωτο και ο φώσφορος, καθώς και πρόσθετα βακτήρια, συμβάλλουν στο ανθρώπινο σώμα (σωματικά υγρά όπως ούρα και ιδρώτα), εξωτερικές μολύνσεις και προϊόντα προσωπικής φροντίδας.
Ο Frederik Hammes δεν εκπλήσσεται από τα ευρήματα: “Τα μουχλιασμένα παιχνίδια συζητούνται ευρέως σε ηλεκτρονικά φόρουμ και ιστολόγια, αλλά μέχρι σήμερα έχουν λάβει λίγη επιστημονική προσοχή”. Στην πραγματικότητα είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντα για τους ερευνητές, καθώς αντιπροσωπεύουν “τη διασταύρωση μεταξύ πόσιμου νερού, πλαστικών υλικών, εξωτερικής μόλυνσης και ευάλωτων τελικών χρηστών”. Οι εν λόγω ευάλωτοι χρήστες είναι παιδιά τα οποία μπορούν να απολαύσουν το νερό από τα παιχνίδια λουτρών στα πρόσωπά τους. Ο Hammes σχολιάζει: «Αυτό θα μπορούσε να ενισχύσει το ανοσοποιητικό σύστημα, το οποίο θα ήταν θετικό, αλλά μπορεί επίσης να οδηγήσει σε οφθαλμικές, ωτικές ή ακόμη και γαστρεντερικές λοιμώξεις».
Μέχρι η επιστημονική κοινότητα να απαντήσει στο πώς πρέπει να κατασκευάζονται τα παιχνίδια αυτού του τύπου για να είναι ασφαλή, το μόνο που μπορούμε να κάνουμε είναι η συχνή αλλαγή τους για την αποφυγή δημιουργίας αποικιών μικροβίων.
Η μελέτη αυτή χρηματοδοτήθηκε από το Ελβετικό Εθνικό Ίδρυμα Επιστημών ως μέρος ενός έργου που διερευνά τις αιτίες και τις συνέπειες της ανάπτυξης βακτηριδίων στα συστήματα υδραυλικών εγκαταστάσεων.
Από το φύλλο της THESSNEWS #103 (28/04/2018-29/04/2018)
