Η στοματική υγιεινή είναι πολύ σημαντική για την υγεία των κατοικίδιων ζώων, γιατί αν αφεθούν χωρίς θεραπεία, τα οδοντικά προβλήματα μπορεί να οδηγήσουν σε νοσήματα των νεφρών, του ήπατος ή ακόμα και της καρδιάς.
Όπως εξηγεί η κτηνίατρος Μαρία I. Σοφιανού, όταν το ζώο έχει υγιές στόμα, τα δόντια του είναι καθαρά, λεία, λευκά, χωρίς πλάκα, πέτρα, αποχρωματισμούς, ρωγμές ή σπασίματα. Στις γάτες, τα υγιή ούλα είναι ροζ, χωρίς πληγές ή σημεία με έντονο κόκκινο χρώμα, πρήξιμο ή αιμορραγία. Αντίστοιχα στους σκύλους η υγιής γλώσσα είναι υγρή, χωρίς ενδείξεις οζιδίων ή κοψιμάτων, ενώ τα υγιή ούλα συνήθως είναι έντονα ροζ (σαν το χρώμα του σολομού).
Ωστόσο μερικές ράτσες σκύλων εκ φύσεως έχουν μαύρα ή στικτά ούλα, γεγονός που δυσχεραίνει την αναζήτηση ενδείξεων αποχρωματισμού ή βλαβών. Γι’ αυτό τον λόγο, η κυρία Σοφιανού συνιστά να συμβουλεύεστε τον κτηνίατρό σας, ώστε να γνωρίζετε τι είναι φυσιολογικό για το στόμα του δικού σας σκύλου και τι όχι.
Ανεξάρτητα, όμως, από το αν μοιάζει φυσιολογικό το στόμα του κατοικίδιου σας, πρέπει μία φορά τον χρόνο να το ελέγχει και ο κτηνίατρος, ώστε να εντοπίζει εγκαίρως τυχόν ενδείξεις προβλήματος στα δόντια ή/και στα ούλα του. Τα προβλήματα αυτά είναι πολύ συνηθισμένα. Έρευνες έχουν δείξει ότι μέχρι ο σκύλος ή η γάτα να φτάσουν στην ηλικία των 3 ετών συνήθως έχουν κάποιες ενδείξεις περιοδοντικής νόσου (π.χ. τέσσερις στους πέντε σκύλους έχουν ενδείξεις ουλίτιδας και οκτώ στις δέκα γάτες προβλήματα στα δόντια και στα ούλα), η οποία δίχως τη λήψη κατάλληλων μέτρων θα επιδεινώνεται με το πέρασμα του χρόνου.
Η περιοδοντική νόσος αρχίζει με τη δημιουργία οδοντικής πλάκας, συνεχίζεται με την μετατροπή της σε πέτρα και στα προχωρημένα στάδιά της μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική απώλεια δοντιών και πόνο. Επιπλέον, δεν προσβάλλει μόνο το στόμα του ζώου, μπορεί να οδηγήσει σε νεφρικές, ηπατικές και καρδιακές επιπλοκές, εάν τα βακτήρια που ευθύνονται γι’ αυτήν εισέλθουν στην κυκλοφορία του αίματος.
Πώς μπορείτε, όμως, να καταλάβετε αν το κατοικίδιό σας αντιμετωπίζει πρόβλημα στοματικής υγιεινής; Όπως απαντά η κυρία Σοφιανού στα ύποπτα συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται η κακοσμία του στόματος (η δυσάρεστη αναπνοή στα ζώα ποτέ δεν είναι φυσιολογική, αλλά συνήθως αποτελεί ένδειξη ουλίτιδας), τα σπασμένα ή χαλαρά δόντια, η διατήρηση των προσωρινών (νεογιλών) δοντιών παρότι έχουν ανατείλει τα μόνιμα δόντια, καθώς και ο αποχρωματισμός των δοντιών ή η κάλυψή τους με πέτρα (καφεκίτρινο χρώμα).
Άλλες ύποπτες ενδείξεις είναι το αφύσικο/δύσκολο μάσημα της τροφής, η αυξημένη σιελόρροια, το να μην μπορεί το ζώο να κρατήσει το φαγητό στο στόμα του, η μειωμένη όρεξη ή η άρνηση του ζώου να φάει, καθώς και ο πόνος μέσα ή γύρω από το στόμα. Στον κτηνίατρο πρέπει επίσης να απευθυνθείτε εάν το ζώο έχει κόκκινα ή/και πρησμένα ούλα, καθώς και αιμορραγία (έστω και μικρή).
«Μερικά κατοικίδια γίνονται ευερέθιστα όταν αντιμετωπίζουν οδοντικά προβλήματα, επομένως αξιολόγηση από τον κτηνίατρο χρειάζονται και οι φαινομενικά ανεξήγητες αλλαγές στη συμπεριφορά τους», λέει η κυρία Σοφιανού. Και προσθέτει πως σε τέτοιες περιπτώσεις ο έλεγχος είναι προτιμότερο να γίνεται από τον κτηνίατρο, διότι αν το ζώο πονάει και προσπαθήσετε να δείτε μόνοι σας τι συμβαίνει, μπορεί να σας δαγκώσει.
Τα οδοντικά προβλήματα στα κατοικίδια ζώα δεν οφείλονται μόνο στην περιοδοντική νόσο. Αν και η τερηδόνα είναι λιγότερο συχνή σε αυτά απ’ ό,τι στους ανθρώπους, πολύ συνηθισμένα είναι ορισμένα άλλα προβλήματα, όπως τα σπασμένα δόντια και ρίζες, τα αποστήματα (μολύνσεις στα δόντια), οι κύστεις και οι όγκοι στο στόμα, η κακή σύγκλειση των δοντιών, τα κατάγματα στη γνάθο, η αποτριβή των δοντιών (τα δόντια φαίνονται φθαρμένα) κ.λπ.
Για να εξασφαλίσετε καλή στοματική υγιεινή στο κατοικίδιό σας, απαραίτητο είναι το τακτικό καθάρισμα των δοντιών τους. Ιδανικά θα πρέπει να καθαρίζετε τα δόντια τους κάθε μέρα, αλλά έστω και μερικές φορές την εβδομάδα μπορεί να βοηθήσουν σημαντικά. «Οι σκύλοι είναι πιο δεκτικοί στην φροντίδα των δοντιών, ενώ με τις γάτες τα πράγματα μπορεί να αποδειχθούν αρκετά δύσκολα», προειδοποιεί η κυρία Σοφιανού. «Σε κάθε περίπτωση απαιτείται προσπάθεια και επιμονή, με την εκπαίδευση να αρχίζει ιδανικά σε μικρή ηλικία. Τα ζώα δεν μπορούν να μας ενημερώσουν λεκτικά όταν πονούν ή αισθάνονται άρρωστα, επομένως πρέπει εμείς να προσπαθούμε να τα προστατεύσουμε από τους κινδύνους που τα απειλούν».
Για το βούρτσισμα των δοντιών των ζώων πρέπει να χρησιμοποιείτε ειδική οδοντόβουρτσα και οδοντόπαστα και όχι είδη που προορίζονται για ανθρώπους. Φροντίστε επίσης να ελέγχετε μία φορά την εβδομάδα τα δόντια και τα ούλα του κατοικίδιου σας, για να βεβαιώνεστε ότι είναι υγιή.
Εκτός από το βούρτσισμα μπορείτε να χρησιμοποιήσετε και ειδικά παιχνίδια ή λιχουδιές που είναι σχεδιασμένα για να μειώνουν τα βακτήρια στο στόμα των ζώων. Υπάρχουν στο εμπόριο πολλά προϊόντα που υποτίθεται ότι βελτιώνουν την οδοντική υγεία τους, αλλά δεν είναι όλα εξίσου αποτελεσματικά. Συζητήστε το θέμα με τον κτηνίατρό σας, για να σας προτείνει κάποια κατάλληλα για το ζωάκι σας.
Αν τυχόν το κατοικίδιό σας έχει προδιάθεση στη δημιουργία οδοντικής πλάκας ή άλλων οδοντικών προβλημάτων, τότε μπορεί να χρειάζεται επαγγελματικό καθαρισμό από τον κτηνίατρο. Αυτός γίνεται συνήθως υπό αναισθησία, διότι η εκτέλεση οδοντικών εργασιών σε φλεγμαίνοντα ή μολυσμένα δόντια είναι εξαιρετικά επώδυνη για το ζώο.
«Βοηθώντας το κατοικίδιό σας να διατηρήσει υγιές το στόμα και τα δόντια του, το πιθανότερο είναι ότι θα αποφύγετε τα οδοντικά προβλήματα και τον πόνο που τα συνοδεύει», καταλήγει η κυρία Σοφιανού.
