Το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: η μείωση των αποβλήτων μπορεί να αποφέρει σημαντικά οφέλη για την οικονομία και την ανθρώπινη υγεία. Η επαναχρησιμοποίηση των πόρων δεν μειώνει μόνο την εξάρτηση από πρώτες ύλες -τόσο από αυτές που παράγονται στο εσωτερικό όσο και από αυτές που εισάγονται από το εξωτερικό- αλλά τονώνει την ανταγωνιστικότητα και μειώνει τις περιβαλλοντικές πιέσεις.
Το 2015 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε ένα φιλόδοξο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία. Ανακοινώθηκαν 54 μέτρα που καλύπτουν ολόκληρο τον κύκλο ζωής των προϊόντων για την επιτάχυνση της μετάβασης της ΕΕ σε μια κυκλική οικονομία.
Όλα αυτά τα μέτρα έχουν εγκριθεί
Μεταξύ άλλων, άρχισε να ισχύει από το 2018 και η αναθεωρημένη νομοθεσία της ΕΕ για τα απόβλητα. Τέθηκαν σαφείς στόχοι για την ανακύκλωση και εκπονήθηκε ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο για τη σύγχρονη διαχείριση των αποβλήτων.
Σε αυτή τη νομοθεσία περιλαμβάνονταν:
• στόχοι όσον αφορά την ανακύκλωση αστικών αποβλήτων και αποβλήτων συσκευασίας
• δεσμευτικοί στόχοι για τη μείωση των χώρων υγειονομικής ταφής κάτω από ένα μέγιστο όριο &
• μέτρα για τη μείωση των απορριμμάτων τροφίμων και των θαλάσσιων απορριμμάτων.
Το 2018 υπήρξαν και άλλες πρωτοβουλίες, όπως η στρατηγική της ΕΕ για τα πλαστικά, μια έκθεση για τις κρίσιμες πρώτες ύλες στην κυκλική οικονομία, κανόνες για τα πλαστικά μίας χρήσης, ενώ προτάθηκε και νομοθεσία σχετικά με τις ελάχιστες απαιτήσεις για την επαναχρησιμοποίηση του νερού (που εγκρίθηκε το 2020).
Τον Μάρτιο του 2020 η Επιτροπή ενέκρινε ένα νέο σχέδιο δράσης για την κυκλική οικονομία στην ΕΕ, το οποίο ήταν συστατικό στοιχείο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας του 2019 για την ενίσχυση της αποτελεσματικής χρήσης των πόρων μέσω της μετάβασης σε μια καθαρή, κυκλική οικονομία, για την αποκατάσταση της βιοποικιλότητας και τη μείωση της ρύπανσης.
Μέτρα επέκτασης της κυκλικής οικονομίας
Αυτό περιλαμβάνει μέτρα ώστε:
• η παραγωγή βιώσιμων προϊόντων να γίνει κανόνας στην ΕΕ
• να δοθεί μεγαλύτερη δύναμη σε καταναλωτές και δημόσιους φορείς που πραγματοποιούν αγορές
• να δοθεί έμφαση στους τομείς που χρησιμοποιούν τους περισσότερους πόρους και όπου υπάρχει μεγάλη δυνατότητα κυκλικότητας, όπως: ηλεκτρονική και τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών, μπαταρίες και οχήματα, συσκευασίες, πλαστικά και υφάσματα, κατασκευές και κτίρια, τρόφιμα, νερό και θρεπτικές ουσίες
• να παράγονται λιγότερα απόβλητα
• να διασφαλιστεί η λειτουργία της κυκλικής οικονομίας προς όφελος των πολιτών, των περιφερειών και των πόλεων &
• να ηγηθεί η ΕΕ των προσπαθειών της παγκόσμιας κοινότητας στον τομέα της κυκλικής οικονομίας.
Με την κυκλική οικονομία ενισχύεται η παραγωγικότητα των πόρων, μειώνεται η εξάρτηση από μη ανανεώσιμους πόρους, εξοικονομείται κόστος και δημιουργούνται θέσεις εργασίας.
Με βάση στατιστικά στοιχεία τα αναμενόμενα οφέλη της Κυκλικής Οικονομίας για την Ευρωπαϊκή Ένωση είναι:
• μείωση των εκπομπών του θερμοκηπίου από 2% έως 4%
• εξοικονόμηση 600 δισ. ευρώ για τις επιχειρήσεις (ισοδυναμεί με το 6%-8% του κύκλου εργασιών τους)
• δημιουργία άνω των 2 εκατομμυρίων θέσεων εργασίας
• ανάπτυξη έως 6% με ταυτόχρονη εξοικονόμηση πόρων – σήμερα, για παράδειγμα, το 80% των προϊόντων μετατρέπονται σε απόβλητα μέσα στους πρώτους 6 μήνες από τη διάθεσή τους στην αγορά.
Η κυκλική οικονομία στην Ελλάδα μπορεί να τροφοδοτήσει ένα ποιοτικό άλμα στην οικονομία, που θα αποτελεί αναπτυξιακό μετασχηματισμό, καθώς τροφοδοτεί τη μικρομεσαία επιχειρηματικότητα και την κοινωνική οικονομία, που είναι ακόμα σε χαμηλό επίπεδο στην Ελλάδα.
