Η υποχρηματοδότηση πλήττει σε μεγάλο βαθμό τη λειτουργική δυνατότητα και την αναπτυξιακή προοπτική των Δήμων, τονίζει στη συνέντευξή του ο Πρόεδρος της Περιφερειακής Ένωσης Δήμων Κεντρικής Μακεδονίας & Δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη, κ. Ιγνάτιος Καϊτεζίδης.
Ποια είναι τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν σήμερα οι Δήμοι της Κεντρικής Μακεδονίας;
Το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η υποχρηματοδότηση. Σκεφτείτε ότι στο γενικό πρόβλημα της ανεπαρκούς χρηματοδότησης που προέκυψε το 2010 από τον νόμο του Καλλικράτη και το οποίο εντάθηκε σταδιακά έως σήμερα, προστέθηκαν μία σειρά από μέτρα που επιβλήθηκαν αιφνιδιαστικά στους Δήμους από τον Ιανουάριο, τα οποία συνεπάγονται αυξημένο και νέο οικονομικό κόστος, χωρίς να υπάρχει όμως η αντίστοιχη οικονομική κάλυψη από την Πολιτεία.
Η αύξηση του μισθολογικού κόστους υπαλλήλων ΟΤΑ, το τέλος ταφής απορριμμάτων, η νέα τιμολογιακή πολιτική των ΦΟΔΣΑ, το κλείσιμο των νομικών προσώπων και των σχολικών επιτροπών και η μεταφορά τους στις κεντρικές δημοτικές δομές είναι μερικά μόνο από τα μέτρα που προκαλούν ασύμμετρη οικονομική επιβάρυνση στους Δήμους. Αν προσθέσει κανείς το ενεργειακό κόστος, το οποίο έχει αυξηθεί τα τελευταία τρία χρόνια, μπορεί να αντιληφθεί το μέγεθος του προβλήματος. Είναι χαρακτηριστικό ότι για το ενεργειακό κόστος οι Δήμοι του 2022 έλαβαν 238 εκατομμύρια ως ενίσχυση, ενώ το 2023 και 2024 καμία επιπλέον επιχορήγηση, παρόλο που το κόστος εξακολουθεί να παραμένει ιδιαίτερα υψηλό!
Ένα ακόμη πρόσφατο παράδειγμα δημιουργίας μιας υποχρέωσης, χωρίς να συνυπολογιστεί το υψηλό κόστος το οποίο αυτή συνεπάγεται, είναι τα μέτρα για την πυροπροστασία. Οι Δήμοι υποχρεώθηκαν εν μία νυκτί να μαζέψουν κλαδιά, ξερά χόρτα και άλλη καύσιμη ύλη, ενώ είναι γνωστό ποιες είναι οι τακτικές δυνατότητές τους. Για όλους τους περιαστικούς δήμους το κόστος αυτό ανέρχεται σε εκατομμύρια ετησίως.
Όπως εύκολα μπορεί να αντιληφθεί κανείς, αυτές οι επιβαρύνσεις για έναν μεσαίο Δήμο, όπως είναι οι περισσότεροι από τους 332 Δήμους της χώρας, είναι δυσβάσταχτες και μπορεί πολύ εύκολα να εκτρέψουν τον προϋπολογισμό.
Εδώ και 14 χρόνια, σε εποχές μνημονίων, με νύχια και με δόντια κρατάμε νοικοκυρεμένους προϋπολογισμούς και υπηρεσίες λειτουργικές προς όφελος των δημοτών μας. Δεν πρέπει η Πολιτεία να αφήσει τα πράγματα στην τύχη τους και οφείλουν τα αρμόδια υπουργεία να παρέμβουν άμεσα, όπως έχουμε ζητήσει και από την ΠΕΔΚΜ και την ΚΕΔΕ.
Γι’ αυτό, όχι μόνο ως Δήμαρχος Πυλαίας-Χορτιάτη αλλά και ως Πρόεδρος της ΠΕΔΚΜ, εκπροσωπώντας τους 38 Δημάρχους της Κεντρικής Μακεδονίας, ζητούμε από την κυβέρνηση να πάρει άμεσα πρωτοβουλίες οικονομικής στήριξης, ώστε οι δήμοι να μπορέσουν να αντεπεξέλθουν και να μη διακινδυνεύσουν οι υπηρεσίες προς τους δημότες.
Να πούμε εδώ πάντως ότι το θέμα της υποχρηματοδότησης συνδέεται άρρηκτα με την ανάγκη δημιουργίας ενός νέου θεσμικού πλαισίου για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Με την εμπειρία που αποκτήσαμε όλα αυτά τα χρόνια είμαστε πλέον ώριμοι και έτοιμοι να προχωρήσουμε σε μία Νέα Αυτοδιοίκηση με ευρωπαϊκά χαρακτηριστικά. Σε μία Τοπική Αυτοδιοίκηση την οποία θα εμπιστεύεται και θα υποστηρίζει το κεντρικό κράτος, όπως επιτάσσει η λογική αλλά και όπως συμβαίνει στην Ευρώπη. Ένα νέο θεσμικό πλαίσιο που θα θέτει σε ορθολογική και λειτουργική βάση τη σχέση αρμοδιοτήτων και χρηματοδοτήσεων, ώστε να μπορούν οι δήμοι να υπηρετούν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις τοπικές κοινωνίες.
Χαίρομαι γιατί η συζήτηση για τη σύνταξη του νέου ενιαίου κώδικα της αυτοδιοίκησης έχει ξεκινήσει, όπως δήλωσε πρόσφατα και ο Υπουργός Εσωτερικών, Θεόδωρος Λιβάνιος. Πιστεύω ότι θα τηρηθούν τα χρονοδιαγράμματα και στις αρχές του 2025 να καταλήξουμε σε μία κορυφαία μεταρρύθμιση που θα μας εισάγει στη νέα εποχή για την αυτοδιοίκηση και ταυτόχρονα σε μία δομική αναβάθμιση του διοικητικού συστήματος της χώρας. Σε μια εποχή που η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα είναι ισότιμος συνομιλητής του κεντρικού κράτους, μια σχέση εμπιστοσύνης, λειτουργικότητας και προπαντός ωφέλειας για τις τοπικές κοινωνίες.
Παρατηρείτε με την πάροδο των ετών πως η οικονομική κατάσταση των Δήμων βελτιώνεται ή οδεύει προς το χειρότερο;
Εδώ ισχύει η ρήση «κάθε πέρσι και καλύτερα». Αν δείτε την τελευταία ομόφωνη απόφαση και των 38 Δήμων της Κεντρικής Μακεδονίας, θα καταλάβετε τι συμβαίνει στα οικονομικά των ΟΤΑ. Οι προβλέψεις δεν είναι καλές και είναι ιδιαίτερα δυσοίωνες, καθώς -όπως προείπα- από την αρχή της χρονιάς επιβλήθηκαν στην αυτοδιοίκηση σειρά υποχρεώσεων που δεν τις είχαμε μέχρι πέρσι και τις οποίες δεν μπορούμε να αντέξουμε. Μόνο για τον δήμο Πυλαίας-Χορτιάτη, που ήταν και είναι ένας απόλυτα νοικοκυρεμένος δήμος, αυτό το ποσό φτάνει τα 7 εκατομμύρια ευρώ, που είναι πολλά χρήματα. Αυτό αν το προσθέσετε στις ήδη πιεσμένες καταστάσεις που αντιμετωπίζουν οι Δήμοι της χώρας, καταλαβαίνετε τι είδους προβλήματα δημιουργούνται. Πολλοί Δήμοι ετοιμάζονται για αυξήσεις δημοτικών τελών, άλλοι Δήμοι δημιουργούν διαρκώς ληξιπρόθεσμες υποχρεώσεις. Ζητάμε άμεσα τη βοήθεια και τη συμβολή της Πολιτείας, γιατί και ο χρόνος παίζει σημαντικό ρόλο για να υποστηριχθούν οι δήμοι για υποχρεώσεις με τις οποίες επιβαρυνθήκαμε. Οι δήμοι -και το τονίζω ειλικρινά- δεν αντέχουν άλλο.
Αρχίζει να ξεπερνά η Θεσσαλονίκη την υστέρηση έργων και αναπτυξιακών πρωτοβουλιών, σε σχέση με το παρελθόν;
Κοιτάξτε, η Θεσσαλονίκη για πολλά χρόνια άκουγε για έργα και έβλεπε μόνο λόγια και στην καλύτερη περίπτωση εγκαίνια στάσεων του μετρό με μουσαμάδες. Τα τελευταία χρόνια είδαμε στην πόλη επενδύσεις, όπως αυτές της Pfizer και της Delloitte, που δημιούργησαν θέσεις εργασίας και εκκινήσεις έργων, όπως το Παιδιατρικό Νοσοκομείο στο Φίλυρο, που χάρις στη γενναιόδωρη δωρεά του Ιδρύματος Σταύρος Νιάρχος θα τα χαρούμε στα τέλη του 2026 ή το Μητροπολιτικό Πάρκο στο πρώην στρατόπεδο του Παύλου Μελά, όπου μπήκαν μπουλντόζες και οι εργασίες του ξεκίνησαν. Και πάνω από όλα το μετρό, που -επιτέλους- είναι προγραμματισμένο να λειτουργήσει τον Νοέμβριο. Από εκεί και πέρα υπάρχουν πολλά στοιχήματα για την πόλη που πρέπει να κερδηθούν, όπως ένας καλύτερος ΟΑΣΘ που δε θα ταλαιπωρεί τους πολίτες, το μεγαλόπνοο έργο της ανάπλασης του ενιαίου παραλιακού μετώπου, η ανάπλαση της Διεθνούς Έκθεσης και η συντονισμένη συνέχιση των έργων του flyover.
Τέλος υπάρχει και το σημαντικό στοίχημα της συνεργασίας σε όλα τα επίπεδα, του διαλόγου και της συνεννόησης. Μεταξύ μας αλλά και με την Πολιτεία. Η Ελλάδα δίνει εδώ και χρόνια μάχες, για να υλοποιήσει μεγάλα έργα και το έχει πετύχει με αποκορύφωμα την Ολυμπιάδα του 2004. Τα καταφέραμε εκεί που υπήρχε συναίνεση και συνέχεια. Είκοσι χρόνια μετά μπορούμε να τα καταφέρουμε και στη Θεσσαλονίκη, μια πόλη που σε λίγα χρόνια θα είναι διαφορετική: με σύγχρονο αεροδρόμιο, με το μετρό σε λειτουργία και με τις ομορφιές, την ιστορία της, τον τρόπο ζωής και τις σύγχρονες υποδομές της πόλης. Σε αυτήν την πορεία απαιτείται πάνω απ’ όλα πολιτική βούληση, αποφασιστικότητα και διάθεση συνεργασίας. Μπορούμε και θα τα καταφέρουμε όλοι μαζί!
